Lef

Een moord op een journalist om wat hij of zij schreef heeft zich in Nederland nog nooit voorgedaan, maar in ander landen is het niet ongewoon. Zo zijn inRusland sinds 1991 al 200 journalisten vermoord.

Eenzelfde lot overkwam ook de Ierse Veronica Guerin, toen zij in 1994 begon te schrijven over de drugswereld in Dublin. Na meerdere bedreigingen werd ze uiteindelijk in 1996 vermoord door de Ierse onderwereld. Doordat ze tijdens de bedreigingen al een martelaarsrol had aangenomen in de media kenden veel mensen haar verhaal en was heel Ierland geschokt door de moord. Na haar dood werd de wetgeving veranderd zodat voortaan bezittingen gekocht met geld uit de misdaad door de overheid konden worden ingenomen, iets waar Guerin al heel lang voor vocht. Ook kwamen buurtbewoners in opstand tegen de lokale drugsdealers en pestten ze de stad Dublin uit. Sindsdien zou de criminaliteit in de stad met 15 procent zijn verminderd.

Van oorlogsverslaggevers weten we dat ze een verhoogd risico lopen. Maar er zijn ook onderwerpen buiten oorlogen om die dit risico met zich meebrengen. Welk onderwerp dat is, is voor elk land weer anders. De vraag is alleen of jij je als journalist zo verbonden voelt met het onderwerp of met de strijd die je levert dat je bereid bent ervoor te sterven, zoals Veronica deed. Zij kreeg op een bepaald moment in haar carriere een telefoontje waarin werd gedreigd dat haar zoontje zou worden ontvoerd en verkracht. Hoe sterk ben je dan om daar als moeder geen consequenties aan te verbinden en toch door te gaan waar je mee bezig bent. Veronica wist hoe gevaarlijk het was en toch kon ze er niet mee stoppen.

De vraag of je als journalist bereid zou zijn te sterven voor je verhaal, is natuurlijk een onmogelijke vraag. Als mens met een gezonde dosis lijfbehoud zou het antwoord natuurlijk altijd 'nee' zijn. Maar wat als de zaak waar jij voor strijdt je zo aan het hart gaat dat je er alles voor op wilt geven? Zet je dan je eigenbelang opzij om op jouw manier een bijdrage te leveren aan de strijd?

De enige reden die ik kan verzinnen om 'ja' te zeggen op de vraag of je zou willen sterven voor je verhaal, is als je denkt dat met jou verhaal, de wereld, of althans een belangrijk deel ervan, ten goede zou veranderen. Als je echt gegrepen bent door het onrecht en de plicht voelt tegenover de maatschappij om dat onrecht aan het licht te brengen. In het geval van Veronica zien we dat haar verhalen een hele omwenteling in Dublin hebben teweeg gebracht. Maar meer nog dan haar artikelen was het haar dood waarmee ze uiteindelijk het meeste wist te bereiken, want natuurlijk vreselijk cru is, maar wat haar dood wel een waarde geeft.

Zelf moet ik helaas constateren dat die held niet in mij zit, en dat zodra ik in mijn been zou worden geschoten, ik het wel voor gezien hield. Maar de vraag is of je dan kunt leven met het feit dat er door jou lafheid alles bij hetzelfde blijft. Zijn sommige zaken het niet gewoon waard om voor te sterven? Is het leven van honderden of soms zelf duizenden mensen niet veel meer waard dan alleen jouw leven? Hoewel het een onmogelijke keus lijkt zijn er toch journalisten die hun eigen veiligheid opzij durven zetten voor het belang van andereren. Ik vrees dat ik niet veel meer kan doen dan onzettend blij te zijn dat ik nooit een dergelijke keuze heb hoeven maken. Ik heb vreselijk veel bewondering voor hen die wel voor die keus stonden en het lef hadden. Dat ik op een dag ooit iets van die moed mag krijgen.